Jak oznaczać reklamy w social mediach? Sprawdź nowe wytyczne i rekomendacje prezesa UOKiK dotyczące oznaczania współprac przez influencerów w mediach społecznościowych.

Współprace w social mediach mają się bardzo dobrze. Gorzej z ich oznaczaniem zgodnie z prawem. Z pozoru neutralne polecenia w social mediach w rzeczywistości są reklamami. I to bardzo skutecznymi.

Z tego artykułu dowiesz się:

Czy współpraca w social mediach to reklama?

Jak oznaczać treści w social mediach zgodnie z prawem?

Kiedy należy oznaczyć materiał reklamowy?

Jakie kary finansowe grożą ze strony Prezesa UOKiK za brak oznaczenia reklam w social mediach?

Oznaczanie współprac w mediach społecznościowych zgodnie z prawem –  Prezes UOKiK wydał rekomendacje dotyczące oznaczania reklam

Chociaż nie ma jednej regulacji na ten temat, prawo jednoznacznie wskazuje, że treści reklamowe nie mogą wprowadzać konsumentów w błąd.

W przypadku wątpliwości czy publikowana treść jest materiałem reklamowym należy ją jako taką oznaczyć.

Influencerzy za każdym razem powinni sprawdzić, czy publikują reklamę i czy oznaczyli ją w widoczny sposób nie pozostawiający wątpliwości.

W związku z tym w ubiegłym roku ukazały się Rekomendacje Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: UOKiK) dotyczące oznaczania treści reklamowych przez influencerów w mediach społecznościowych. 

Prezes UOKiK w wydanych rekomendacjach wprost wskazuje na konieczność transparentności oznaczeń. Konsument powinien być informowany, że ma do czynienia z reklamą.

Z Rekomendacjami możesz zapoznać siętutaj. Na ich podstawie został opracowany niniejszy artykuł. Rekomendacje Prezesa UOKIK dotyczące oznaczania materiałów reklamowych w mediach społecznościowych to bardzo ważny dokument.

Zawód influencer w social mediach – czy to mnie dotyczy?

Influencer może być przedsiębiorcą – prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą lub działać w ramach spółki. Może również działać w ramach działalności nierejestrowanej.

Influencer wpływa na opinie, decyzje, czy zachowania odbiorców swoich treści w mediach społecznościowych.

Jeżeli masz wątpliwości czy jesteś influencerem to jeżeli tylko nawiązujesz współprace w zamian za korzyści – jesteś nim.

Influencer marketing – publikacja, reklama, social media a prawo

Reklama ma na celu zachęcenie do sprzedaży lub odpłatnego korzystania z towarów lub usług. W branży influencer marketingu prawidłowe oznaczanie treści reklamowych nie należy do częstych.

Reklama to też autopromocja, czyli reklama produktów lub usług własnych.

Prawo zakazuje wprowadzania w błąd za pośrednictwem treści reklamowych. Dotychczas brakowało jednoznacznych wytycznych w zakresie oznaczania współpracy reklamowej.

W związku z tym niewielu influcencerów oznaczało współprace.

Dawało to mylne wrażenie rekomendowania produktów lub usług z własnego doświadczenia, stwarzając iluzję neutralnej informacji.

Umowa o współpracę z influencerem w social mediach 

Nie ma żadnego znaczenia czy influencer podpisuje umowę w formie papierowej z reklamodawcą.

Reklamodawcą może być producent, usługodawca lub agencja marketingowa czy agencja reklamowa.

Do zawarcia umowy może dojść także w formie elektronicznej lub dokumentowej np. za pośrednictwem e-mail.

Również w wiadomości na WhatsApp, wiadomości DM na Instagramie czy wiadomości na Messengerze.

Ambasador marki na Instagramie? Jednorazowa recenzja podkładu na YouTube, który ma utrzymać się nienaruszony?

Nieważne, oznacz współpracę!

Jakie korzyści to współpraca komercyjna?

Znaczenie ma czy influencer otrzymuje w zamian korzyść pieniężną lub rzeczową.

Prezes UOKiK wymienia, że korzyści mogą polegać m.in. na:

• otrzymaniu zniżek na zakup produktów lub usług

• otrzymywaniu produktów lub usług

• czerpaniu zysków z publikacji kodów zniżkowych, linków afiliacyjnych, udzielanych licencji

• otrzymywania voucherów promocyjnych lub bonusów

• pokrycia dodatkowych kosztów udziału w wydarzeniu poza kosztem biletu wstępu

Recenzja a (nie)darmowe bilety do kina  

Ponownie największe znaczenie dla oznaczania współprac ma transparentność.

Jeżeli jako influencer otrzymałeś bilet do kina i chcesz podzielić się wrażeniami z seansu nie musisz oznaczać reklamy.

Jednak należy poinformować odbiorców o otrzymaniu bezpłatnego zaproszenia.

No chyba, że dodatkowo ktoś Ci za to zapłacił. Lub poniósł koszty Twojego udziału w wydarzeniu np. koszty noclegu, transportu czy wyżywienia.

Wtedy koniecznie oznacz reklamę. Rekomendacje dotyczące oznaczania reklam w mediach społecznościowych wskazują na to jasno.

Nawet, kiedy nie ustaliłeś z reklamodawcą warunków recenzji czy opinii.

Mieć ciastko i zwrócić ciastko – zwrot korzyści

Kiedy influencer otrzymuje produkt wyłącznie do testowania w celu zrecenzowania go, a następnie go zwraca nie musi oznaczać tego materiału jako reklamowy. 

UOKiK rekomenduje poinformowanie swoich obserwatorów od kogo bezpłatnie otrzymał produkt. Przekaz musi być zrozumiały dla każdego odbiorcy.

Transparency one hundred percent!

Kiedy oznaczać treści reklamowe w social mediach?

Nie ma znaczenia czy reklamodawca wskazuje wytyczne recenzji, warunki publikacji czy pozostawia w tym zakresie dowolność. Natomiast istotne, czy influencer otrzymuje w zamian korzyść.

Oznaczania materiałów reklamowych w mediach społecznośicowych i promowanej marki wymaga video na YouTube z lokowaniem najnowszego iPhone’a przygotowane według wytycznych reklamodawcy (lub nie), za które twórca otrzymuje wynagrodzenie pieniężne lub sam telefon.

Jasnego wskazania na współpracę reklamową i markę reklamowaną wymaga także recenzja weekendowego wyjazdu do Ciechocinka, za który zapłaciło PRYWATNE sanatorium.

Wskazanie na reklamę konieczne jest również kiedy twórca otrzymuje wynagrodzenie z zysku ze sprzedaży z linku afiliacyjnego lub kiedy w zamian za publikacje otrzymuje zniżkę na zakup.

Autopromocja a reklamy w mediach społecznościowych

Kiedy w telewizji w przerwach swojego ulubionego serialu widzisz jak znany aktor zachwala jakiś produkt nie masz wątpliwości, że to reklama, prawda?

A kiedy Twoje dziecko ogląda na YouTube treści znanej grupy influencerów pierwsza konsekwencja jaka przychodzi Ci do głowy to niezbyt dobry wpływ na zachowanie pociechy.

Jednak ten wpływ sięga dużo dalej.

Następnie nagle w znanym dyskoncie wybijane są szyby, bo ktoś nie mógł doczekać się premiery lodów sygnowanych marką tych influencerów. To nic innego jak dobry marketing marki własnej.

Autopromocja, czyli reklama marki własnej mająca na celu promowanie swoich produktów i usług na swoich kanałach w social mediach.

Więc jest to część komercyjnej działalności, mającej na celu zwiększenie korzyści finansowych lub materialnych.

Wymaga ona odpowiedniego oznaczenia.

#MarkaWłasna

Nawet jeżeli dotychczas prowadziłaś_eś konto tylko dla celów prywatnych, to z momentem w którym udostępnisz content nakierowany na zysk masz obowiązek oznaczania materiałów reklamowych jako autopromocję. Chodzi o możliwość odróżnienia treści komercyjnych od treści neutralnych. 

Reasumując działanie w Internecie zgodnie z prawem i szacunek do swoich obserwatorów to także marketing i budowanie marki osobistej, prawda?

Unboxing czyli paczki PR – jak oznaczać posty w sposób czytelny?

Popularną formą współpracy reklamowej jest przesłanie twórcy prezentu o niedużej lub znacznej wartości czyli paczki PR. W zamian za recenzję lub niezobowiązująco.

W przypadku, kiedy za otrzymaną paczkę otrzymujesz wynagrodzenie lub inne wspomniane wcześniej korzyści musisz oznaczyć współpracę. Inaczej jest jednak, gdy otrzymujesz od marki pierwszy prezent.

Założmy, że jako influencer czy twórca internetowy otrzymałeś od marki pierwszy niezobowiązujący prezent o niedużej wartości. Postanowiłeś podzielić się tym faktem ze swoimi obserwatorami?

Nie musisz oznaczać reklamy. Daj jednak znać, że to prezent. Transpa..nie będę się powtarzać .

Jeżeli jednak otrzymujesz od reklamodawcy kolejny prezent, może to zostać potraktowane jako wynagrodzenie działań – wtedy przekaz przestaje być neutralny i powstaje obowiązek oznaczenia materiałów sponsorowanych. 

Jak oznaczać współprace reklamowe w social mediach? Treści komercyjne i sponsorowane

W sposób czytelny, jednoznaczny, zrozumiały i widoczny już na pierwszy rzut oka dla każdego odbiorcy. Dwupoziomowo – z poziomu funkcjonalności aplikacji, ale także np. w opisie, na zdjęciu, w narracji materiału.

Tak, żeby nie było wątpliwości, że jest to neutralny content. Konieczne jest także oznaczenie reklamowanej marki.

Wytyczne UOKiK wskazują na konieczność umieszczania oznaczenia:

• w widocznym miejscu, np. na początku opisu lub nagrania,

• wyróżniającego się względem pozostałej treści,

• napisanego wyraźną i wystarczająco dużą czcionką,

• w języku polskim, o ile profil jest prowadzony w tym języku,

• z użyciem określeń jednoznacznie wskazujących na komercyjny charakter publikacji.

Określenia, których należy używać do oznaczania współpracy to m.in.:

materiał reklamowy, reklama, współpraca reklamowa, post sponsorowany, materiał sponsorowany, płatna współpraca, relacja sponsorowana, reklama marki X, płatna współpraca z marką X, autopromocja, marka własna

Nieprawidłowe oznaczanie:

Współpraca, współpraca z marką X, ad, advertisement, collaboration, promo, spons, autopromo, rek

Jak oznaczyć współpracę na Instagramie? Przykład z Rekomendacji Prezesa UOKiK:

Tutaj oznaczanie współpracy na Facebooku:

https://www.facebook.com/kaminskiralph

No i uwaga – nie znalazłam ani jednego poprawnego oznaczania reklam w mediach społecznościowych na YouTube.

Znani Influencerzy, kary pieniężne i kontrola UOKiK

W lipcu Prezes UOKiK postawił pierwsze zarzuty.

Dotychczas kary za brak współpracy w postępowaniu dotyczącym nieprawidłowego oznaczenia reklam wyniosły łącznie 139 tysięcy złotych i dotknęły influcencerów takich jak Maffashion Julia Kuczyńska (30 tysięcy zł), Kruszwil (50 tysięcy zł) oraz Marcin Dubiel (25 tysięcy zł).

W związku z tym z zarzutami Prezesa UOKiK zmagać się będą: Filip Chajzer, Doda i Małgorzata Rozenek-Majdan.

W przypadku stwierdzenia naruszeń Prezes UOKiK może więc nakazać przedsiębiorcy:

• zapłatę kary pieniężnej do 10 proc. obrotu,

• zaniechanie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów,

• usunięcie trwających skutków naruszenia (w tym zamieszczenie oświadczeń w formie i treści wskazanej w decyzji Prezesa UOKiK),

• publikację decyzji Prezesa UOKiK.

Konsumenci oraz przedsiębiorcy konkurenci dotknięci nieprawidłowym oznaczeniem mogą domagać się:

• naprawienia szkody na zasadach ogólnych, w szczególności żądania unieważnienia umowy,

• zaniechania praktyki i usunięcia jej skutków,

• złożenia odpowiedniego oświadczenia i

• zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny.

Będą kontrole i kary Prezesa UOKiK za nieoznaczanie treści reklamowych przez influencerów i brak współpracy

Niestety nie znalazłam ani jednego posta na Instagramie, Facebooku czy filmie na YouTube oznaczonego dwupoziomowo. Najczęstszymi oznaczeniami są #współpraca. Jak już wiemy nie jest to oznaczenie poprawne.

Czy można spodziewać się kontroli UOKiK? Można. Czy Prezes UOKiK będzie nakładał wysokie kary? No ba! 

Dlatego zastanów się czy oznaczasz swoje współprace poprawnie. Narażasz się nie tylko na kary finansowe ze strony UOKiK, ale też na wysokie roszczenia ze strony innych przedsiębiorców.

Podsumowując na poprawne oznaczanie współprac reklamowych zasługują także Twoi odbiorcy.

Podstawa prawna

• art. 6 ust. 1, 7 i 12 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym

• art. 16 ust. 1 pkt 4 i art. 18 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

• art. 24, 26,27 i 106 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów

Daj znać w komentarzu, czy Twoim zdaniem to krok w dobrą stronę, czy samo oznaczenie #współpraca jest wystarczające?
Zdarzyło Ci się kiedyś kupić coś pod wpływem influencera?

Możesz też napisać do mnie na adres podany tutaj.